Komisja Europejska (KE) 8 grudnia 2022 r. opublikowała proponowaną dyrektywę w sprawie współpracy administracyjnej obejmującej sprawozdawczość podatkową dotyczącą kryptowalut („DAC8”). KE zaproponowała tekst zmieniający dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania (DAC8). Jej celem będzie ujednolicenie przepisów związanych z sprawozdawczością dla usługodawców harmonizujących transakcje w walutach cyfrowych, a w tym roczne raporty z giełd i rynków kryptowalut. Poprawi to przejrzystość w zakresie zobowiązań podatkowych, pomagając w identyfikacji dochodów i zysków podlegających opodatkowaniu. Co do zasady dostawcy usług związanych z kryptowalutami, niezależnie od ich wielkości lub lokalizacji, będą musieli zgłaszać transakcje klientów zamieszkałych w UE, bez względu na to, czy są to transakcje krajowe czy transgraniczne. Wdrożenie ram sprawozdawczości OECD w zakresie kryptowalut i DAC8 planowane są, aby weszły w życie 1 stycznia 2026 r.
Wniosek DAC8 poprawi zdolność państw członkowskich do wykrywania i przeciwdziałania oszustwom podatkowym, uchylaniu się od opodatkowania oraz unikaniu opodatkowania poprzez:
W 2023 roku w życie wejdzie dyrektywa DAC7. Materia dyrektywy obejmuje szczególnie rynek wynajmu nieruchomości i e-commerce. Regulacja wprowadzi nowe obowiązki z zakresu wymiany i przekazywania informacji o rozliczeniach podatkowych. Dyrektywa 2021/514 z 22 marca 2021 roku czyli DAC7 wraz z koniecznością sprawozdawczości wejdzie w życie 1 stycznia 2023 roku. Zwiększy ona możliwości organów europejskich, jeśli chodzi o instrumenty do pozyskiwania oraz wymiany informacji dotyczących transakcji dokonywanych za pośrednictwem platform cyfrowych. Obowiązki raportowe i sprawozdawcze zostaną nałożone na operatorów platform cyfrowych, którzy oferują towary i usługi lub pośredniczą w tym zakresie. Sprawozdawczości podlegać będą m.in. dochody uzyskiwane przez sprzedawców korzystających z platform cyfrowych w celu dystrybucji towarów i usług, a także identyfikatory rachunku finansowego, na który trafia wynagrodzenie.
Szukasz wskazówek istotnych, z perspektywy Twojego biznesu?
Brak przestrzegania przepisów w kwestii raportowania czy też wykonywanie ich w sposób nierzetelny będzie mogło prowadzić do nałożenia określonych kar. Zgodnie z przewidywaniami sankcje będą obejmować kary pieniężne od 100 tys. zł do 5 mln zł. Możliwe jest również całkowite usunięcie wskazanego operatora platformy z rejestru jako podatnika VAT. Nastąpi to jednak wyłącznie w ograniczonym spektrum przypadków. Co do zasady to Urząd podatkowy będzie odpowiedzialny za sprawdzanie, czy podatki są uiszczane w sposób adekwatny do ilości i wartości transakcji wykonywanych za pośrednictwem wspomnianych platform cyfrowych.
Wedle organów europejskich, na ten moment organy podatkowe nie dysponują informacjami niezbędnymi do monitorowania dochodów uzyskiwanych z wykorzystaniem kryptowalut. W szczególności problem ten dotyczy obrotu transgranicznego. Aktualizacja dyrektywy w sprawie współpracy administracyjnej (DAC) rozszerzy zakres sprawozdawczości i wymiany informacji między organami podatkowymi w UE. Regulacja obejmie więc dochody i przychody generowane przez użytkowników zamieszkałych w UE podczas prowadzenia działalności z wykorzystaniem kryptowalut.
O ile Rozporządzenie w sprawie rynków kryptowalut (MiCA) gwarantuje warunki dostępu do unijnego rynku kryptowalut, zastępując przepisy krajowe regulujące emisję, obrót i przechowywanie kryptowalut, to nie daje organom podatkowym podstawy do gromadzenia i wymiany informacji w zakresie niezbędnym do skutecznego opodatkowania dochodów z kryptowalut. DAC8 co do zasady ma być dostosowane do definicji określonych w MiCA. DAC8 jest również spójny z ramami sprawozdawczości w zakresie aktywów kryptograficznych (CARF) OECD, a wspólnym standardem sprawozdawczości na poziomie prawa ponadnarodowego.
Oczekuje się, że DAC8 będzie miał ograniczony wpływ na małe i średnie przedsiębiorstwa. Regulacja obejmie przedsiębiorstwa, które świadczą swoje usługi na rzecz mieszkańców UE. Pozostaje to niezależnie od właściwości miejscowej i tego gdzie usługodawcy mają siedzibę. Zakres DAC8 jest globalny i usługodawcy, którzy będą chcieli opuścić UE, aby pozostać niezależnymi w stosunku do dyrektywy, nadal będą jej podlegać. Takie rozwiązanie pozwoli objąć odpowiednimi przepisami także operatorów kryptowalut, którzy nie są objęci zakresem MiCA. W głównej mierze chodzi o podmioty, które nie są regulowane i nie mają właściwego zezwolenia, chociaż obsługują użytkowników zamieszkałych w UE. MiCA zapewnia przejrzyste ramy dla unijnego rynku kryptowalut, więc każdy dostawca usług kryptowalutowych oferujący swoje usługi użytkownikom zamieszkałym w UE zobligowany będzie do uzyskania zezwolenie i siedziby na terytorium UE.
DAC8 obejmuje zarówno dostawców usług kryptowalutowych regulowanych na mocy MiCA, jak i nieobjętych rozporządzeniem. DAC8 wprowadzi zasady dotyczące zgłaszania informacji i raportowania przez dostawców usług kryptowalutowych oraz operatorów kryptowalut.
Sprawozdawczość i wymiana informacji do celów podatków bezpośrednich zostanie co do zasady zharmonizowana w ramach DAC8. Regulacje powinny więc być stosowane i interpretowane w ten sam sposób w całej UE. Kary i środki przestrzegania przepisów różnią się jednak w poszczególnych państwach członkowskich. Istotnym elementem będzie więc ustanowienie minimalnego poziomu kar poprzez dyrektywę. Docelowo wskazany minimalny poziom nie ograniczy zdolności państw członkowskich do kształtowania własnych rozwiązań zgodnie z ich własnym systemem prawnym.
Wejścia w życie DAC 8 może stanowić koniec okresu, kiedy właściciele portfeli kryptograficznych mogli pozostawać anonimowi. Kwestia ustalenia danych osobowych właścicieli aktywów pozostaje mimo wszystko kluczowa dla efektywnego weryfikowania osób fizycznych i prawnych, które mogą uchylać się od opodatkowania. Wymiana informacji finansowych nie jest jednak czymś nowym, jeśli chodzi o cele podatkowe, gdyż poszczególne dyrektywy DAC realizowały ją w zróżnicowanym stopniu. Z perspektywy kryptowalut często dane dotyczące właścicieli i podmiotów obsługiwanych przez poszczególne platformy pozostają niekompletne. Organy państw członkowskich UE pozyskują dane pochodzące od podmiotów zobligowanych do ich dostarczania, ale przykładowo często brakuje numerów identyfikacji podatkowej. Z kolei na jego podstawie można powiązać podatnika z danymi dostarczonymi przez instytucje finansowe.
Reporting Crypto-Asset Service Provider to wedle definicji dostawcy usług kryptowalutowych zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie rynków kryptowalut (MiCA). W zakres ten wchodzą także operatorzy kryptowalut, którzy nie są objęci zakresem MiCA, ale świadczą usługi wedle MiCA. Zobowiązana będzie każda osoba prawna lub przedsiębiorstwo, które zajmują się świadczeniem jednej lub więcej usług kryptowalutowych na rzecz osób trzecich i które są upoważnione w państwie członkowskim do świadczenia tych usług zgodnie z MiCA.
Transakcje podlegające zgłoszeniu to transakcje wymiany i transfery związane z aktywami kryptograficznymi. Zakresem wniosku objęte są zarówno transakcje krajowe, jak i transgraniczne. Ponadto z perspektywy wytycznych OECD, gdy kryptowaluta jest zbywalna na giełdzie, a w tym NFT, mogą zostać za wykorzystywaną do celów płatniczych lub inwestycyjnych i podlegać raportowaniu.
Kryptowaluty, które są wykorzystywane do celów płatniczych lub inwestycyjnych, podlegają raportowaniu. Ponadto zgodnie z DAC8, waluty cyfrowe banków centralnych CBDC, pieniądze elektroniczne i kryptowaluty, które dostawca usług w zakresie zgłaszania kryptowalut odpowiednio określił, że nie mogą być wykorzystywane do celów płatniczych lub inwestycyjnych, są kryptowalutami niepodlegającymi zgłoszeniu.
Raportowaniu podlegają transakcje użytkownika kryptowalut, czyli osób fizycznych lub podmiotów będącego klientem dostawcy usług w zakresie kryptowalut. Osoba fizyczna lub podmiot, inny niż instytucja finansowa lub raportujący dostawca usług kryptowalutowych, działający jako użytkownik kryptowalut na rzecz lub rachunek innej osoby fizycznej lub podmiotu jako agent, powiernik, pełnomocnik, sygnatariusz, doradca inwestycyjny lub pośrednik, nie jest traktowany jako użytkownik kryptowalut.
W przypadku gdy dostawca usług w zakresie kryptowalut ułatwia płatności w kryptowalutach w imieniu lub na rzecz sprzedającego, klient będący jego kontrahentem musi być traktowany jako użytkownik kryptowalut. W takich przypadkach dostawca usług w zakresie kryptowalut jest zobowiązany do weryfikacji tożsamości klienta zgodnie z krajowymi przepisami dotyczącymi AML.
Podmiot świadczący usługi w zakresie kryptowalut objętych koniecznością raportowania musi zgłosić osoby fizyczne lub podmioty, którzy są klientami. Mogą być oni postrzegani jako kontrahent sprzedawcy i muszą być traktowani jako użytkownicy kryptowalut. Zgodnie z definicją DAC8 użytkownicy kryptowalut, zamieszkujący w państwie członkowskim, którzy nie są wykluczeni. Wyłączone natomiast są:
Zebrane i zweryfikowane informacje należy przekazywać nie później niż do dnia 31 stycznia roku następującego po danym roku kalendarzowym lub innym odpowiednim okresie sprawozdawczym dotyczącym transakcji podlegającej zgłoszeniu. Sprawozdania składane są tylko w jednym państwie członkowskim. Dostawca usług w zakresie aktywów kryptograficznych składa raporty w państwie członkowskim, w którym jest upoważniony na mocy rozporządzenia. Zgodnie z art. 25 ust. 3 dostawca usług kryptowalutowych musi poinformować każdą zainteresowaną osobę fizyczną, że informacje będą gromadzone i zgłaszane właściwym organom zgodnie z wymogami niniejszej proponowanej dyrektywy.
Wymianie podlegają informacje dotyczące użytkownika kryptowalut jeśli dokonał on transakcji podlegających zgłoszeniu w ciągu danego roku kalendarzowego lub innego odpowiedniego okresu sprawozdawczego. W tym zakresie informacje dotyczyć będą:
Ponadto wymieniane będą także informacje bezpośrednio dotyczące kryptowaluty, czyli jeśli w danym okresie sprawozdawczym wystąpi jakakolwiek transakcja podlegająca zgłoszeniu. Te raportowane informacje składają się z następujących elementów:
Jeśli masz wątpliwości odnośnie kwestii prawnych związanych z prowadzeniem biznesu w branży walut wirtualnych – proponuję kontakt mailowy. Napisz do mnie wiadomość z pytaniami, na które odpowiem i doradzę Ci jakie rozwiązania będą dla Ciebie najbardziej korzystne. Regularnie prowadzę sprawy moich klientów, którzy zajmują się nie tylko transakcjami P2P, ale również prowadzą kantory kryptowalutowe lub usługi dla przedsięiorców z branży. Zapraszam do kontaktu.
Autor: Maciej Grzegorczyk
